ΤΟ ΥΛΙΚΟ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΑΡΓΥΡΟΠΟΥΛΟΥ "ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ" ΑΠΌ ΤΟ Σ.ΦΙ.Ν. στις 15 Μαρτίου 2014

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

ΤΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΣ

             Η Χριστίνα Αργυροπούλου γεννήθηκε στο Σκούρα Πατρών, τελείωσε το Α΄ Γυμνάσιο Θηλέων Πατρών και αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Υπηρέτησε ως φιλόλογος για πολλά χρόνια στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ως Σχολική Σύμβουλος στον Πειραιά. Επίσης, υπηρέτησε στο Υπουργείο Παιδείας στη Μελβούρνη της Αυστραλίας για 15 μήνες ως αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Πρόγραμμα Ανταλλαγής Εκπαιδευτικών της Πολιτείας της Victoria. Υπηρέτησε 5 χρόνια στο Ευρωπαϊκό Σχολείο του Λουξεμβούργου και δίδαξε ευρωπαϊκό Μπακαλορεά για 5 χρόνια. Από το 2000 έως και το 2007 εξελέγη Σύμβουλος  στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και έκανε μετάταξη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.  Είναι Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Βρυξελλών (ULB) με θέμα: «Η Γλώσσα στην ποίηση του Ε. Κακναβάτου, η Γραμματική και οι λειτουργίες της ποιητικής γλώσσας». Έχει DEA στην Κοινωνιογλωσσολογία από το ULB, διετή μετεκπαίδευση (Δ.Μ.Ε.) στην Ελλάδα (Αθήνα) και δύο ετήσιες επιμορφώσεις σε Πανεπιστήμια της Μελβούρνης στην Αυστραλία σε θέματα διδακτικής της Γλώσσας και της Ιστορίας. Μιλάει δύο ξένες γλώσσες (Αγγλικά, Γαλλικά) και έχει υπηρετήσει σε ΑΕΙ, σε γυμνάσια και σε λύκεια της Ελλάδας και του Εξωτερικού. Έχει πλούσιο ερευνητικό έργο στη ΝΕ Λογοτεχνία και τη ΝΕ Γλώσσα (βλ. διαδίκτυο Π.Ι. και ΥΠΕΠΘ),  πλούσιο συγγραφικό έργο: σχολικά βιβλία Nέα Eλληνικά TEE, Λεξικό ΚΕΔΑ, Λέξεις και Εικόνες,  Πολυθεματικό Βιβλίο Γυμνασίου για την Ευέλικτη Ζώνη. Ατομικά βιβλία: Διδακτική της Ιστορίας  εκδ. Παύλος, Η διαθεματικότητα στα Φιλολογικά Μαθήματα, εκδ. Μεταίχμιο, Η Ανθολογημένη Ποίηση στο Γυμνάσιο και το Λύκειο, εκδ. Ταξιδευτής, Εισαγωγή σε συλλεκτική έκδοση Ο Γύρος του Κόσμου σε 80 ημέρες του Ιουλίου Βερν, μετάφραση Ν. Καζαντζάκη, εκδ. Μουσείο Ν.Καζαντζάκη και το θεωρητικό μέρος για τη διδασκαλία της ΝΕ Γλώσσας σε σχολικό υλικό για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, ΥΠΕΠΘ, Π.Ι. Επίσης έχει πολύ πλούσιο αρθρογραφικό έργο δημοσιευμένο σε Πρακτικά Συνεδρίων και σε Λογοτεχνικά και Παιδαγωγικά Περιοδικά (120 άρθρα σε Συνέδρια, Σεμινάρια και Ημερίδες). Συμμετέχει με εισηγήσεις σε Συνέδρια, Σεμινάρια και Ημερίδες στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε θέματα σχετικά με: τη ΝΕ Γλώσσα, τη  ΝΕ Λογοτεχνία, τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, τα Αρχαία Ελληνικά, τα Ομηρικά Έπη και άλλα  φιλολογικά μαθήματα και παιδαγωγικά θέματα.  Ως Σύμβουλος στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ήταν υπεύθυνη σε καινοτόμα προγράμματα και στα  μαθήματα: ΝΕ Λογοτεχνία Λυκείου και Γλώσσα Λυκείου, Νεοελληνική Γλώσσα Γυμνασίου (νέα βιβλία), Ερμηνευτικό Λεξικό, Γραμματική Νέας Ελληνικής, Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση σε Α΄ και Β΄ Γυμνασίου. Επίσης, είχε την ευθύνη αναμόρφωσης των νέων ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ,παρακολούθησης της συγγραφής των νέων βιβλίων και των λογισμικών, επιμόρφωσης των Σχ. Συμβούλων για τα νέα βιβλία ευθύνης της, για την Ευέλικτη Ζώνη και τη μέθοδο Project. Διετέλεσε αναπληρώτρια εθνική αντιπρόσωπος στις Βρυξέλλες σε θέματα επιμόρφωσης των  εκπαιδευτικών και διδακτικής των γλωσσών ως μητρικών και ξένων και υπήρξε μέλος του Δ.Σ. στο Ινστιτούτο Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης 2001-2004. Υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής Επιλογής Σχ. Συμβούλων Δ/ θμιας και δίδαξε στο Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών, ΠΤΔΕ, Λογοτεχνία και Παιδική Λογοτεχνία 1997-2006, στο Μαράσλειο- μετεκπαίδευση  εκπαιδευτικών Α/θμιας- από το 2008 έως και το 2010. Διετέλεσε 4 χρόνια Αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων και Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Νίκου Καζαντζάκη (ΔΕΦΝΚ) με έδρα τη Γενεύη. Σήμερα. ασχολείται με επιμορφωτικά σεμινάρια, συνεχίζει τη συμμετοχή της σε Συνέδρια, Σεμινάρια και Ημερίδες και συγγράφει τα δικά της βιβλία σχετικά με τη ΝΕ ποίηση και  τα Ομηρικά Έπη· επίσης γράφει ποίηση.

 

Δείτε εδώ την παρουσίαση  της Χριστίνας Αργυροπούλου

Δείτε εδώ την παρουσίαση του βιβλίου από την Έφη Σταυρογιαννοπούλου

Η παρουσίαση της Βίκης Θεοδωροπούλου

Το βιβλίο ''γυναικεία πορτρέτα στα ομηρικά έπη'' είναι αποτέλεσμα της συνεχούς

επαφής με τα ομηρικά έπη και της αγάπης της συγγραφέως για τον Όμηρο. Μέσα στις

σελίδες του περιγράφονται στην εντέλεια και αριστοτεχνικά, όχι μόνο τα βασικά γυναικεία πρόσωπα των ομηρικών επών, αλλά και τα θεωρούμενα δευτερεύοντα, καθώς και οι αξίες που πρεσβεύουν οι ίδιες οι γυναίκες, αλλά και οι απόψεις της υπόλοιπης  ανδροκρατούμε­νης κοινωνίας γι' αυτές. Είναι αξιοθαύμαστη η προσπάθεια της συγγραφέως, η οποία μέσα από την ενδελεχή, στίχο­στίχο μελέτη της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, παραθέτει με ακρί­βεια και λεπτομέρεια όλες τις γυναικείες μορφές, θνητές και θεϊκές, που υπάρχουν στα δύο έπη. Η αναφορά στα χαρακτηριστικά των γυναικών συχνά συνοδεύεται από την παράθεση είτε του πρωτότυπου είτε του μεταφρασμένου αποσπάσματος, στο οποίο υπάρχει το

συγκεκριμένο στοιχείο της γυναίκας που κάθε φορά σκιαγραφείται. Έτσι, και λόγω της σαφούς δομής που έχει το βιβλίο, ο αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί και να

σχηματίσει γνώμη είτε για όλες είτε για κάποιες γυναικείες μορφές είτε για μία που ίσως τον ενδια­φέρει. Σ'αυτό, βέβαια συμβάλλει και ο λόγος της συγγραφέως, περιγραφικός, όπου χρειάζεται, ή αξιολογικός , σε κάθε περίπτωση πάντως σαφής και λιτός, δεν αφήνει απορίες και κενά σε κανέναν αναγνώστη. Τα ''γυναικεία πορτρέτα στα ομηρικά έπη'' είναι ένα επιστημονικό βιβλίο που όμως μπορεί να διαβαστεί εξίσου και από τον πανεπιστημιακό δάσκαλο και από τον καθηγητή της Μ.Ε., αλλά και από το μαθητή και γενικότερα από τον οποιονδήποτε έχει ή θα ήθελε να απόκτήσει φιλολογικά ενδιαφέροντα.

            Ας ξεκινήσουμε την παρουσίαση κάποιων γυναικείων μορφών από την Ελένη.

 Η Ελένη είναι ένα από τα βασικά γυναικεία πρόσωπα στον Όμηρο, ακόμα κι αν δεν τη βλέπουμε ή δεν αναφέρεται συχνά. Με μια τολμηρή σκέψη θα μπορούσε κάποιος

να πει ότι, αν δεν υπήρχε Ελένη, δε θα υπήρχε Ιλιάδα ούτε Οδύσσεια. Θεωρείται η αιτία του Τρω­ικού πολέμου, χαρακτηριστικό που επαναλαμβάνεται σε πολλά σημεία του έπους.

              Στη ραψωδία Β η Ελένη αναφέρεται από τον Οδυσσέα με δύο στόχους και δύο σημα­σίες: α)υπενθυμίζει στους Αχαιούς ότι αυτή είναι η αιτία του πολέμου και της απώλειας πολλών παλληκαριών, έχει δηλ. αρνητική σημασία  και β)είναι ντροπή να αφήσουν την Ελένη στους Τρώες, γεγονός που έχει ηθική σημασία, καθώς έτσι θα φύγουν άπρακτοι και θα θεωρηθούν δειλοί.

             Τόσο από το Μενέλαο όσο και από τον ποιητή, παρουσιάζεται ότι έχει πάει στην Τροία παρά τη θέλησή της, αλλά και σύμφωνα με τον Πρίαμο, ούτε η πράξη του Πάρη είναι αποτέλεσμα ελεύθερης βούλησης, αλλά ευθύνονται οι θεοί.  Η Ελένη παρουσιάζεται μετανιωμένη, διότι άφησε το γενναίο σύζυγό της, τους δικούς της, το σπίτι της και την κόρη της και αυτή της η πράξη προκάλεσε τόσα δεινά στους Τρώες και στους Αχαιούς. Γι' αυτό το λόγο δε διστάζει να καταραστεί τον εαυτό της και να εύχεται να είχε πεθάνει.

             Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ελένη παρουσιάζεται ως έπαθλο στη μονομαχία του Πάρη με το Μενέλαο, όποιος νικήσει παίρνει την Ελένη και τελειώνει ο πόλεμος, χωρίς η ίδια να ερωτηθεί ποιον θα ήθελε να επιλέξει, διότι, αν και βασίλισσα, ως γυναίκα δεν έχει λόγο και αποφασίζουν άλλοι για αυτή. Η Ελένη φαίνεται να έχει αίσθηση της ντροπής και της τιμής , καθώς ντρέπεται που ο Πάρης έφυγε, έστω και με την παρέμβαση της Αφροδίτης, από τη μονομαχία με το Μενέλαο. Η ατολμία του Πάρη επηρεάζει και τη δική της τιμή, γιατί θα μπορούσε να κατηγορηθεί ότι άφησε το γενναίο σύζυγό της για ένα δειλό άντρα. Έτσι προτρέπει τον Πάρη να ξαναβγεί στη μάχη. Κατά τον Ι. Κακριδή, η Ελένη από ανεύθυνο πρόσωπο

ΕΛΕΝΗ

μεταμορφώνεται σε ηθική προσωπικότητα, οπότε η εξατομίκευση της ευθύνης αρχίζει ήδη από την Ιλιάδα.  Οι Τρώες θεωρούν την Ελένη αιτία των δεινών τους. Οι γέροντες σεβάσμιοι της Τροίας στη ραψ. Γ εκφράζουν το θαυμασμό τους για την ομορφιά της Ελένης, αλλά θα προτιμούσαν να φύγει για την πατρίδα της και να μη φέρει άλλα δεινά στην Τροία. Η Ελένη είναι πρόσωπο με αρνητική φόρτιση και το αντιλαμβάνεται και η ίδια, όταν αργότερα δηλώνει ότι ντρέπεται τις Τρωαδίτισσες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο θρήνο της για το νεκρό Έκτορα αντιλαμβάνεται ότι πλέον της έχει μείνει μόνο ένα φιλικό πρόσωπο μέσα στην Τροία, ο Πρίαμος. Η Ελένη είναι παρούσα και στους θρήνους για το νεκρό Έκτορα στη ραψ Ω καθώς είναι η τρίτη που τον θρηνεί μετά την Ανδρομάχη και την Εκάβη. Εκφράζει τα προσωπικά της συναισθήματα για τον ήρωα, αλλα και προβάλλει το ήθος του και τη

φιλίκή του στάση απέναντί της. Παρουσιάζει και το δικό της πόνο, εύχεται πάλι να είχε πεθάνει και αυτό μπορεί να ερμηνευθεί ότι νιώθει τύψεις και ηθική ευθύνη που βαραίνει την ίδια αλλά και τον Πάρη. Στο θρήνο της συνδέεται το τέλος του πολέμου, η άλωση της Τροίας, με την αιτία του πολέμου, την αρπαγή της από τον Πάρη.

              Μέσα από την Ιλιάδα η Ελένη αναδεικνύεται σε ένα πολυσυζητημένο,

αινιγματικό αλλά και γοητευτικό πρόσωπο της παγκόσμιας λογοτεχνίας, του οποίου η

δράση επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Αποτέλεσε πηγή έμπνευσης τόσο για αρχαίους όσο και για νεώτερους δημιουργούς και η λογοτεχνική παρουσία της και το όνομά της, ως συνώνυμο της εξαίρε­της, θεϊκής ομορφιάς, εξακολουθούν να συγκινούν ακόμα και

ΕΚΑΒΗ

              Η Εκάβη είναι η πονεμένη μάνα, πηγή έμπνευσης για τους κατοπινούς τραγικούς ποιητές, που χάνει με οδυνηρό τρόπο τον Έκτορα, το πιο ανδρείο από τα παιδιά της και το σημαντικότερο υπερασπιστή της Τροίας.  Η καρδιά της ξεχειλίζει από αγάπη, ενδιαφέρον και αγωνία για τον Έκτορα όταν τον βλέπει στη ραψ. Ζ να έρχεται στην πόλη, για να της προτείνει να κάνει μαζί με τις γυναίκες της Τροίας, δέηση στη Θεά Αθηνά, για να συμπονέσει τους Τρώες, τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους. Το δράμα της Εκάβης αρχίζει να κορυφώνεται στη ραψ. Χ, όταν βλέπει το γιό της έξω από τα τείχη της Τροίας να ετοιμάζεται να αντιμετωπ'ισει μόνος του τον Αχιλλέα. Ο λόγος της συγκινησιακός, θρηνητικός, συναισθηματικός δεν καταφέρνει να τον μεταπείσει (ο Εκτορας λειτουργεί ως πολίτης και όχι ως γιος) και έτσι μαζί με τον Πρίαμο θρηνεί ζωντανό το γιο της, αφήνοντας το μητρικό πόνο να ξεχειλίσει και να φέρει στο νου τού μεταγενέστερου αναγνώστη τις Τρωάδες του Ευρυπίδη, τους θρήνους της Παναγίας, τα μανιάτικα μοιρολόγια. Η Εκάβη εξελίσσεται στην πιο τραγική μορφή καθώς βλέπει όχι μόνο το θάνατο αλλά και την ταπείνωση του γιου της από τον Αχιλλέα. Ακολουθεί ο πρώτος θρήνος της

μάνας με το ερώτημα γιατί να ζει η ίδια, αφού χάθηκε το παιδί της, ενώ μέσα από το κλάμα και την οδύνη προβάλλονται οι αρετές του παιδιού της. Ο θρήνος, δηλ, γίνεται ταυτόχρονα και ύμνος για τον Έκτορα ως πολίτη και ως προστάτη της Τροίας.

Στη ραψ. Ω η Εκάβη φαίνεται να έχει έναν ισότιμο ρόλο με τον Πρίαμο,

τουλάχιστον στα θρησκευτικά θέματα, και η θεοσέβεια της γυναίκας δεν περιορίζεται μόνo στο να δέχεται και να εκτελεί εντολές, αλλά μέσα από το θεσμικό της ρόλο συμμετέχει στα πράγ­ματα της πόλης.

              Ο ''νεκρώσιμος νόστος'' του Έκτορα  σηματοδοτείται από τρεις θρήνους: της

Ανδρομάχης της Εκάβης και της Ελένης. Στο θρήνο της μάνας Εκάβης δίνεται η αίσθηση ενός είδους σύνοψης των μαχών της Ιλιάδας με ποιητική αφαίρεση, καθώς προβάλλεται ο ηρωισμός του Έκτορα και του Αχιλλέα. Επιπλέον η μάνα υπερηφανεύεται ότι οι θεοί φρόντισαν το νεκρό σώμα του γιου της, γι αυτό και τώρα φαίνεται ανέγγιχτος, κάτι που αποτελεί παρηγοριά για την ίδια.

              Η Εκάβη αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο υπερήφανης και τραγικής μάνας, ένα πρότυπο συζυγικής και μητρικής αγάπης, στοιχεία που αναδεικνύουν τον ομηρικό ανθρω­πο.

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ

              Μια άλλη γυναικεία μορφή που συγκινεί ιδιαίτερα στην Ιλιάδα είναι η

Ανδρομάχη, σύζυγος του Έκτορα, νεόνυμφη, μητέρα ενος μικρού παιδιού, του

Αστυάνακτα. Το συγκι­νητικό και τραγικό στοιχείο είναι η συνάντησή τους στις Σκαιές Πύλες που είναι η πρώτη και η τελευταία μέσα στο έπος. Στην ''Εκτορος και Ανδρομάχης ομιλία'' ραψ. Ζ σκιαγραφείται τόσο ο χαρακτήρας της Ανδρομάχης, όσο και τα οικογενειακά και συζυγικά αισθήματα του ήρωα. Η Ανδρομάχη αποκαλείται ''άψογη γυναίκα'' και ''λευκοχέρα'' και ο λόγος της στην ουσία είναι ένας συγκαλυμμένος θρήνος για την ίδια και το παιδί της και ένας ύμνος στην ανδρεία του Έκτορα. Ο λόγος της είναι συναισθηματικός, καθώς παρουσιάζει τις συνέπειες

από το θάνατο του συζύγου της, αλλά και ρεαλιστικός, καθώς προτείνει τρόπους για την καλύτερη οργάνωση της άμυνας της πόλης.  Η απάντηση του Έκτορα έχει ως κεντρικό θέμα την έννοια της ''αιδούς'' της ντροπής που νιώθει απέναντι στις Τρωαδίτισσες, υπολογίζει, δηλ, τη γνώμη τους, και το χρέος του απέναντι στην πόλη. Ο Έκτορας ,δηλ, λειτουργει ως πολίτης και όχι ως σύζυγος ή πατέρας. Ωστόσο στην κορυφή της κλίμακας των αξιών του και του ενδιαφέροντός του βρίσκεται η Ανδρομάχη και η τύχη της μετά το θάνατό του. Ο τρόπος που περιγράφει τη

ζωή της γυναίκας του μετά το θάνατό του είναι τόσο παραστατικός, σαν να είναι

αναπόφευκτη και συντελεσμένη πραγματικότητα, και αντιλαμβανόμαστε ότι η μοίρα του άμαχου πληθυσμου μετά την άλωση μιας πόλης είναι επαναλαμβανόμενο μοτίβο στον Όμηρο. Η ευχή του Έκτορα να γίνει ο γιος του καλυτερος από αυτόν (επική ειρωνεία) και η προτροπή του να γυρίσει η Ανδρομάχη στο σπίτι τους και να αφήσει τον πόλεμο στους άνδρες (καθορισμός του ρόλου της γυναίκας στα του οίκου της) κλείνει το λόγο του.

              Στη ραψ. Χ μόλις η Ανδρομάχη πληροφορηθεί το θάνατο του Έκτορα,

πραγματοποιεί τον πρώτο θρήνο για το νεκρό ήρωα, στον οποίο δίνεται παραστατικά η τύχη της χήρας συζύγου και του ορφανού τέκνου του. Η εστίαση στην τύχη του ορφανού παιδιού μάς διαφωτίζει για τις αντιλήψεις και τις συνήθειες της ομηρικής κοινωνίας απέναντι στα ορφανά παιδιά. Ο λόγος της, βαθύτατα ανθρώπινος, επαναφέρει το θέμα της τύχης του άμαχου πληθυσμου μετά τις αλώσεις των πόλεων. Στον ίδιο θρήνο η Ανδρομάχη αναφέρε­ται στην τύχη του νεκρού σώματος του Έκτορα και στην υστεροφημία που, τουλάχιστον, θα έχει στο μέλλον.

              Στη ραψ. Ω και στο ''νεκρώσιμο νόστο'' του Έκτορα η πρώτη που ξεκινάει το

θρήνο είναι η Ανδρομάχη ως το πιο κοντινό πρόσωπο στο νεκρό πολεμιστή. Πρόκειται για το δεύτερο θρήνο της όπου υπάρχει και το τυπικό των νεκρικών τιμών (η Ανδρομάχη κρατάει το κεφάλι του Έκτορα). Εδώ επαναλαμβάνεται το μοτίβο της τύχης των αμάχων, αλλά και η ευχή της Ανδρομάχης να πεθαινε ο άντρας της στο σπίτι και όχι σε ξένα χέρια, ευχή που είναι τόσο κοντά στην επιθυμία της γυναίκας για οικογενειακή γαλήνη και ηρεμία, αλλα τόσο μακριά από τη δόξα, την τιμή και τη γενναιότητα την οποία κυνηγά ο κάθε ήρωας στην Ιλιάδα. Η αναφορά στον πρόωρο  θάνατο του ήρωα και η πρόρρηση για το σκληρό και άδικο τέλος του μικρού Αστυάνακτα αποτελούν τραγικές κορυφώσεις του θρήνου της.

  Συμπερασματικά, στο θρήνο της Ανδρομάχης προβάλλεται η συζυγική αγάπη, η

θέση και η τύχη του γιου τους, αλλά και όλων των αμάχων, συνυπάρχει, δηλ, το άτομο με το σύνολο.Η Ανδρομάχη μένει στο μυαλό μας ως ένα πρότυπο συζυγικής αγάπης που πληρώνει τη γενναιότητα του συζύγου της.

              Φυσικά τα γυναικεία πορτρέτα των θνητών γυναικών στην Ιλιάδα δε σταματούν εδώ. Στο βιβλίο περιγράφονται με λεπτομέρεια και τα πορτρέτα της Χρυσηίδας, της Βρισηίδας, της Κασσάνδρας, ενώ, για να αναφερθούμε ενδεικτικά, γίνεται αναφορά στο ανώνυμο πλήθος των γυναικών της Τροίας και στις γυναίκες που παίρνουν μέρος στις εργασίες  που απεικονίζονται στην ασπίδα του Αχιλλέα.

              Στην Ιλιάδα όμως ρόλο διαδραματίζουν και οι θεές που με τις πράξεις τους

συμβάλ­λουν στην εξέλιξη του έπους βοηθώντας άλλες τους Αχαιούς(Ήρα, Αθηνά) και άλλες τους Τρώες(Αφροδίτη, Αρτεμις, Λητώ). Εδώ θα περιοριστούμε στη σύντομη παρουσίαση του πορτρέτου της Θέτιδας, της Αθηνάς και της Ήρας, από τις οποίες η πρώτη είναι η πονεμένη μάνα του σημαντικότερου ήρωα των Αχαιών, του Αχιλλέα, ενώ οι δύο επόμενες είναι οι σημαντικότερες προστάτιδες των Αχαιών.

              Η Θέτις, θεά της θάλασσας, κόρη του Νηρέα που κατοικεί στα βάθη των

Ωκεανών, παρουσιάζεται ως η πονεμένη μάνα, θεά που αναγκάστηκε από τους θεούς να παντρευτεί ένα θνητό, τον Πηλέα, και αισθάνεται αδικημένη από τους θεούς, διότι αυτοί δεν κράτησαν την υπόσχεσή τους να γίνει αθάνατο το μονάκριβο παιδί της. Το παράπονο και ο πόνος της Θέτιδας είναι ότι ο γιος της Αχιλλέας είναι προορισμένος από τη μοίρα να ζήσει λίγα χρόνια και όλες της οι ενέργειες έχουν ως βάση και ως κίνητρο αυτόν της τον

              Είναι η μάνα που θα παρασταθεί στο παιδί της στη ραψ. Α όταν ο Αχιλλέας

προσβεβλημένος και πικραμένος από τη συμπεριφορά του Αγαμέμνονα θα την αναζητήσει στην ακροθαλασσιά, για να της πει τα παράπονά του και να της ζητήσει να μεταφέρει στο Δία το αίτημά του να δίνει νίκες στους Τρώες, για να καταλάβουν οι Αχαιοί την αξία του και να μετανιώσουν, κυρίως ο Αγαμέμνονας, για την προσβολή στο πρόσωπό του, ένα αίτημα που ο Δίας σε βάθος χρόνου θα πραγματοποιήσει.

              Είνα η μάνα που στη ραψ Σ θρηνεί με το θρήνο του παιδιού της, για το θάνατο του φίλου του, Πατροκλου, από τον Έκτορα. Και θρηνεί, διότι έτσι ανοίγει ο δρόμος για να ξαναβγεί ο Αχιλλέας στη μάχη, να σκοτώσει τον Έκτορα εκδικούμενος το φίλο του, αλλά έτσι να βαδίσει οριστικά και αμετάκλητα για το δικό του τέλος. Η Θέτις γνωρίζει ότι δεν μπορεί να κάνει τίποτα για να τον εμποδίσει, αλλά ως τρυφερή  μητέρα, προσπαθεί να απαλύνει τον πόνο του γιου της και να λύσει το πρακτικό ζήτημα της έλλειψης όπλων, αφού τα όπλα του Αχιλλέα τα έχει πάρει ο Έκτορας.

              Ο πόνος της Θέτιδας κορυφώνεται στη ραψ Ω, όταν μετά από πρόσκληση των θεών πικραμένη, βυθισμένη στον πόνο και στην οδύνη και μαυροντυμένη για το

επικείμενο πένθος της, ανεβαίνει στον Όλυμπο, για να δεχτεί την πρόταση του Δία να

μεσολαβήσει στον Αχιλλέα να δώσει πίσω το άψυχο σώμα του Εκτορα, αφου το έχει

κρατήσει και προσβάλλει για εννέα μέρες. Η Θέτις, φυσικά, θα πραγματοποιήσει την

πρόταση του Δία, άλλωστε πάντα σέβεται τους θεούς, και με τον τρυφερό τρόπο που μόνομία μάνα ξέρει θα πείσει το γιο της να δώσει πίσω το νεκρό σώμα του Εκτορα. Με τη δράση της η Θέτις γαληνεύει την ψυχή του Αχιλλέα και επουλώνει, όσο γίνεται τις πληγές της ψυχής του, ανυψώνοντάς τον πάλι στα μάτια μας.

              Η Θέτις σέβεται και τιμά τους θεούς, κυρίως το Δία, του οποίου έχει υπάρξει

παρα­σύζυγος, και υπακούει στις εντολές τους. Ύψιστη απόδειξη αυτής της υπακοής είναι ο γάμος, παρά τη θέλησή της, με το θνητό Πηλέα, που τώρα ζει μόνος και γέροντας στο παλάτι τους.  Αλλά και οι θεοί τιμούν και σέβονται τη Θέτιδα, και πρώτος ο Δίας, στη συνέχεια ο Ήφαιστος και κατόπιν η Ήρα. Βέβαια ο καθένας έχει τους δικούς του λόγους, αλλα η τιμή και ο σεβασμός προς  τη μητέρα του ολιγόχρονου ήρωα είναι πραγματικότητα.

              Γενικά η Θέτις παρουσιάζεται ως η τραγική και πονεμένη μητέρα που γνωρίζει το θάνατο του παιδιού της, αλλά παρότι η ίδια είναι θεά, δεν μπορεί να τον αποτρέψει και αυτό είναι τραγικό στοιχείο για την ίδια. Η παρουσία της στην Ιλιάδα είναι έντονη, συχνά ο Αχιλλέας αναφέρεται ως γιος της Θέτιδας (κατάλοιπο της μητριαρχικής κοινωνίας), δρα πάντα κατευναστικά στην ταραγμένη ψυχή του Αχιλλέα και είναι σεβαστή από θεούς και ανθρώπους.

             Η θεά Αθηνά έχει έντονη παρουσία στην Ιλιάδα. Είναι η θεά που σταθερά

προστα­τεύει τους Αχαιούς, κυρίως τον Αχιλλέα και τον Οδυσσέα. Της αποδίδονται τα

επίθετα ''διογέννητη'', αφού ,σύμφωνα με το μύθο γεννήθηκε από το κεφάλι του Δία,

γαλανομάτα Αθηνά  ''γλαυκῶπις Ἀθήνη'', πολεμικη θεά ''Παλλάς Ἀθήνη'' , ''εργάνη''

Αθηνά. Είναι η θεά που πάντοτε συνεργάζεται με την Ήρα προς όφελος των Αχαιών, τους συμπαρίσταται ως θεά μάνα, παρεμβαίνει σε κρίσιμες στιγμές. Μαζί με την Ήρα βοηθούν τους Αχαιούς ακόμα και παρά την απαγόρευση του Δία, αφού αυτός θέλει να ικανοποιήσει το αίτημα της Θέτιδας, γεγονός που προκαλεί την οργή του πατέρα των θεών, γι΄αυτό και τις ανακαλεί πίσω στον Όλυμπο.

              Η Αθηνά έχει ισότιμη θέση με τους άντρες θεούς, πάντα δρά ελεύθερα ή υπακού­οντας το θέλημα του Δία, άλλωστε είναι η αγαπημένη του κόρη,  και σχεδόν ποτέ δεν ενεργεί ενάντιά του, εκτος από μία και μόνη φορά που μαζί με την Ήρα και τον Ποσειδώνα προσπάθησαν, αποτυχημένα, να ακινητοποιήσουν το Δία, πρίν αποκτήσει εξουσία πάνω σε όλους, όπως αναφέρει ένας μυθος που ο Όμηρος περιλαμβάνει στο έπος Συχνά παίρνει τη μορφή ενός ανθρώπου ή πτηνού ή στέλνει ένα όνειρο, για να συμβουλεύσει ή να δώσει έναν οιωνό στους αγαπημένους της θνητούς, ενώ άλλες φορές συμβάλλει στην προσωπική ανάδειξη ενός Αχαιού, π.χ. Η αριστεία του Διομήδη.

              Η Αθηνά τιμάται από όλους τους Αχαιούς, και είναι φυσικό, αφού απολαμβάνουν την προστασία της, αλλά και από τους Τρώες. Ας θυμηθούμε την προτροπή του Έκτορα στην Εκάβη να κάνουν οι Τρωαδίτισσες δέηση στην Αθηνά, κάτι που φαίνεται παράξενο και ειρωνικό στα μάτια του αναγνώστη του έπους, αφου γνωρίζει το μίσος της Αθηνάς για τους Τρώες.

              Αλλά και της Ήρας η δράση είναι πλούσια στην Ιλιάδα, καθώς σε συνεργασία με την Αθηνά προστατεύει το σύνολο του στρατού των Αχαιών αλλά και συγκεκριμένους ήρωες Αχαιούς. Επειδή η δράση της συμπίπτει με αυτή της Αθηνάς, δε θα γίνει εδώ εκτενής ανα­φορά. Αξίζει όμως να δούμε τα επίθετα που της αποδίδει ο ποιητής ως βασικά εξωτερικά γνωρίσματα, όπως λευκοχέρα ''λευκώλενος Ἣρη'', μεγαλομάτα ''βοῶπις'', θεϊκή ''βοῶπις πὀτνια Ἣρη''. Επίσης χαρακτηρίζεται από το Δία ''δολοφρονέουσα'', διότι εξυφαίνει δόλους και απειθεί σ'αυτόν σε μία προσπάθεια να διεκδικήσει ίσα δικαιώματα, στοιχείο που απορρέει, τόσο από τη μητριαρχική εποχή, όσο και από τη θεϊκή και συζυγική ιδιότητά της. 

              Άλλο στοιχείο της Ήρας είναι η ζηλοφθονία προς το Δία και προς τις παρασυζύγους του, καθώς ο Δίας συχνά κυνηγά ωραίες θεές και θνητές, γεγονός για το οποίο συχνά φιλο­νικούν με την Ήρα . Δε διστάζει όμως και η ίδια να χρησιμοποιήσει τα ερωτικά της θέλγητρα, προκειμένου να πετύχει από το Δία αυτό που θέλει, αν και συνήθως χρησιμοποιεί τη δεινότητα του ρητορικού της λόγου, προκειμένου να πετύχει το σκοπό της.

             Στην Ιλιάδα η Ήρα παρουσιάζεται να παρεμβαίνει στη φύση και στα φυσικά

 φαινόμενα και να κινεί τα στοιχεία του σύμπαντος. Είναι μία θεά δυναμική και σεβαστή από θεούς και ανθρώπους. Χαρακτηριστικό είναι ότι σε πολλά σημεία ο Δίας αποκαλείται σύζυγος της Ήρας.

              Γενικά σε όλη την Ιλιάδα οι θεές, όχι μόνο η Αθηνά και η Ήρα, αλλά και άλλες θεές που περιγράφονται στα ''γυναικεία πορτρέτα στα ομηρικά έπη'', όπως η Αφροδίτη, η Άρτεμις, η Ίρις, παίζουν το δικό τους καθοριστικό ρόλο. Κινούμενες στα πλαίσια του ανθρωπομορφισμού, πολεμούν, τραυματίζονται, χαίρονται, λυπούνται, φανατίζονται,

φιλονικούν, φιλιώνουν, γελούν, θυμώνουν. Τελικά, μέσα από την ανάγνωση του βιβλίου, αποδεικνύεται ότι η Ιλιάδα μπορεί να είναι ένα ηρωικό έπος, όπου οι άντρες διαπρέπουνστο πεδίο της μάχης, κυνηγώντας υψηλά ιδανικά, αλλά υπάρχει σε μεγάλο βαθμό η γυναικεία παρουσία, θνητή και θεϊκή, που  πλουτίζει το έπος και το καθιστά  αξεπέραστο.