"Ένα βιβλίο πρέπει να είναι το τσεκούρι
που σπάζει την παγωμένη θάλασσα μέσα μας "
που σπάζει την παγωμένη θάλασσα μέσα μας "
Franz Kafka Φραντς Κάφκα
Οι παράξενες και ανησυχητικές του ιστορίες σημάδεψαν την λογοτεχνία του 20ου αιώνα και επηρέασαν δεκάδες συγγραφείς μέχρι τις μέρες μας.
Ο Φραντς Κάφκα γεννήθηκε το 1883 στην Πράγα (σήμερα στην Τσεχία τότε όμως μέρος της Αυστρίας) από Γερμανόφωνες Εβραίους γονείς. Ήταν ένας ντροπαλός και ευαίσθητος άντρας που έζησε το περισσότερο χρόνο της ζωής του κοντά στην οικογένειά του. Σπούδασε νομικά στο Γερμανικό Πανεπιστήμιο της Πράγας και δούλεψε σε μια ασφαλιστική εταιρία. Μπορούσε να γράφει μόνον τα βράδια.
Μερικές ιστορίες του δημοσιεύτηκαν το 1909 όταν ήταν 26 ετών. Το καλοκαίρι του 1912 έγραψε τα διηγήματα "Η Κρίση" και "Η Μεταμόρφωση" οι οποίες και τον καθιέρωσαν ως σημαντικό συγγραφέα. "Η Μεταμόρφωση", η πιο διάσημη ιστορία του, περιγράφει την περίπτωση ενός νεαρού άντρα που ένα πρωινό ξυπνάει μεταμορφωμένος σε μια τεράστια κατσαρίδα.
Οι πιο πολλές του ιστορίες διαδραματίζονται σε ένα ασφυκτικό κλειστό σύμπαν όπου ο χρόνος συμπιέζεται και όπου επαναλαμβάνεται ένα κοινό θέμα: το μοναχικό θύμα που καταδικάζεται για ένα έγκλημα που δεν έκανε ποτέ. Αυτό το θέμα αναπτύσσεται περισσότερο στο περίφημο μυθιστόρημά του "Η Δίκη". Εδώ ο πρωταγωνιστής σύρεται σε μια δίκη χωρίς να γνωρίζει γιατί κατηγορείται και τελικά εκτελείται. Με το βιβλίο αυτό αρχίζει η δίκη της λογοτεχνίας. Μια λογοτεχνία ζοφερή, προφητική και αποκαλυπτική, μια γραφή που βυθίζεται στο έρεβος της ανθρώπινης ύπαρξης. Ένα βιβλίο που αντί να ριχτεί στην πυρά, όπως το καταδίκασε ο συγγραφέας του, θα αθωωθεί πανηγυρικά αποτελώντας υπόδειγμα προς συμμόρφωση στον δυτικό λογοτεχνικό Κανόνα.
Τα ημιτελή και αποσπασματικά έργα του Κάφκα επικυρώνουν την αγωνία ολόκληρου του εικοστού αιώνα Δημιουργούν εικόνες που για πρώτη φορά εικονογραφούν τα δεδομένα του καινούργιου πολιτισμού : τη δίκη, τον πύργο, τους μηχανισμούς βασανισμού, το ανθρώπινο σκαθάρι, τον πεινασμένο καλλιτέχνη. Μέσα σε αυτά τα οραματιστικά σύμβολα συμπυκνώνονται τα συνεχή διλήμματα: γραφειοκρατία και απανθρωπιά, κεφάλαιο και εκμετάλλευση της ανθρώπινης ψυχής, πατριαρχία ενάντια στην ελεύθερη σκέψη. Άλλωστε ο όρος καφκικό έχει ήδη κατοχυρωθεί ως ορολογία για εκείνα τα έργα τέχνης που τα χαρακτηρίζει κάτι παράξενο, ασυνήθιστο και παράλογο.
Το 1924, λίγο πριν τον θάνατό του από φυματίωση, ο Κάφκα έδωσε οδηγίες στον φίλο του και συγγραφέα Μαξ Μπροντ να κάψει τα γραπτά του, πράγμα που δεν έκανε ο Μπροντ προς όφελος της λογοτεχνίας.
Πηγή: Δημόσια Κεντρική βιβλιοθήκη Σερρών
Έργα του Κάφκα στα ελληνικά :
|
αινίες και θέατρο :
|
[...] κι ακόμα και μέσα στην αίσθηση της οικογένειας απέκτησα μια αντίληψη του ψυχρού χώρου του κόσμου μας, που έπρεπε να τον ζεστάνω με μια φωτιά, που έπρεπε πρώτα να τη βρω.
" Όσο ζούσε δημοσίευσε ελάχιστα έργα του και πάντα με τη στοργική φροντίδα του Μαξ Μπροντ. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν Η κρίση (1913) , Η μεταμόρφωση (1916), Στην αποικία των τιμωρημένων (1919). Στον Μπροντ και στον Πούλιτζερ οφείλεται εξάλλου η δημοσίευση μετά τον θάνατό του, παρά την αντίθετη γνώμη που έιχε εκφράσει, όλων των έργων του: Η δίκη (1925), Ο πύργος (1926), Αμερική (1927) και αργότερα τα Άπαντά του (1935 έως 1937 και 1946 έως 1958).
Η αρνητική στάση του απέναντι στα έργα του είναι χαρακτηριστική της προσωπικότητάς του και προέρχεται από την οδυνηρή του αδυναμία να δεχτεί τη ζωή με όλες της τις εκδηλώσεις. Πολλές φορές ταυτίζει το πρόβλημα της εκλογής με την αγωνιώδη αναζήτηση της ελευθερίας: ο ποντικός του Μικρού Μύθου (Kleine Fabel) τρέχει προς τη φάκα, την οποία είναι αδύνατον να αποφύγει. Ο άνθρωπος του Κάφκα βρίσκεται μετέωρος μπροστά στο άλυτο αυτό πρόβλημα εκλογής, όπου η ελευθερία και η φυλακή συμπίπτουν.
Είναι λοιπόν πάντα ένοχος, σύμφωνα με μια δικαιοσύνη που του είναι ακατανόητη και την απονέμει μια γραφειoκρατία, η οποία του φαίνεται αποκρουστική και μικρόψυχη (Η δίκη). Στο αφήγημα μπροστά στον νόμο, που έχει παρεμβληθεί στη Δίκη,ο Κάφκα δίνει μια ζωντανή ανάπτυξη αυτού του θέματος, το οποίο στον Πύργο θα βρει την πιο ολοκληρωμένη του έκφραση. Δεν κατηγορεί πλέον το δικαστήριο τον άνθρωπο, αλλά εκείνος αναζητά την κατηγορία που τον βαραίνει. Κάθε εκλογή περικλείει την ενοχή.
Στην αντίληψη αυτή είναι φανερή η επίδραση του εβραϊκού χασιδικού μυστικισμού του 18ου αιώνα και της ανατολικής σκέψης: η έμμονη αναζήτησημιας υπάρχουσας αλήθειας, στην οποία όμως δεν μπορεί να φτάσει κάποιος παρά μόνο με το θάνατο, γιατί η γνώση είναι δυνατή μόνο έξω από την ατομική συνείδηση.Η γλώσσα του Κάφκα, καθώς και η θεματική του προσαρμόζεται σε αυτή, ζει από τις ίδιες άλυτες αντιφάσεις οι οποίες αποτελούν – ως ύψιστο ηθικό πρόβλημα – την ουσία της τέχνης του. Στο έργο του έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες. Θεολογικο – φιλοσοφικές. ιστορικο-κοινωνικές και ψυχαναλυτικές. Καμία όμως δεν θα μπορέσει ίσως να εξαντλήσει ένα πρόβλημα της υπαρξιακής αγωνίας και του άγχους του σύγχρονου ανθρώπου".
«Η πεποίθηση είναι σαν τη λαιμητόμο, το ίδιο ανάλαφρη, το ίδιο βαριά.»
Στάθης Ντάγκας
Πηγή: revista.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου